Manju 7 Days

2009年12月4日星期五

满语 7 天

Beye i niyamangga gisun be waliyaha uksura dubentele suduri de waliyabumbi.
── 抛弃了自己母语的民族最终会被历史所抛弃。

(满语教材初级课程)

Ujui Inenggi 第 1天

- 字 母 发 音
- a e I o u _/v
[阿],[俄],[依], [窝],[无], [无]
- k g h, 中文里没有对应的发音。需要西伯或三家村老人当面教。
- r,舌尖顶上齿,连续颤音,”r r r r r r r…”.
sa, se, si, so, su, s_
同 英 文 s, 念:[萨]、[色]、[西]、[索]、[素]、[索]。
_a,_e,_i,_o,_u,__ = sha,she,shi,sho,shu = xa,xe,xi,xo,xu
汉语标音为[沙]、[涉]、[石]、[硕]、[书]、[硕]。
Ca,ce,ci,co,cu,c_ = cha,che,chi,cho,chu
同 英 文 ‘ch’ 念: [查]、[车]、[七]、[绰]、[出]、[绰]。
Ja, je, ji, jo, ju, j_
同 英 文 ‘j’ 念: [扎]、[哲]、[几]、[桌]、[住]、[桌]。
Ts’a, ts’e, tsi,ts’o,ts’u
汉语标音为[擦]、[册]、[次]、[错]、[粗]。主要用来拼写汉语地名或人名或外国
词汇。
Dza, dze, dzi, dzo, dzu
汉语标音为[咋]、[则]、[自]、[做]、[阻].主要用来拼写汉语地名或人名或外国汇。

re, ri, ro, ru = _e, _i, _o _u
除了_a外,其他的可标为[热]、[日]、[若]、[如]。主要用来拼写外来词汇或汉语
地名或人名。
_iben(日本)
sy,c’y,jy 汉语标音为[思]、[吃]、[只]。这3个字母用来拼写外来词或汉语人名
或地名。
其它字母同汉语发音相同, 不再列出。
特别注意,
- 本教材极不主张使用这些 “_a/_/ _” 键盘没有的特殊符号,因为使用中很容
易变成乱码。
- 满语里没有或极少出现"V",所以可以用V代替"uu"。用SH代替X,用CH代替C,因
为很多外来词如英文科技词是以C开头,而以前的教材把C都作CH,与国际音标不相
符。
现在有不少满语词带有汉语的特点。例如 k 在 I 和 e 前,读 ch’;g 在 I 和
e 前,读 ch;
_=sh,c=ch(Chinese的ch)。 J 同于英语judge的j。y在词首同于英语的yongder的
y。
y的前面和后面是e,则不发音。例如beye(身体)读做bee。在I与a之间,在I与e之
间,也不发音。满语单词都是以元音或n结尾.
特别一提,从历史的角度讲,满州族人发辅音结尾的单词如 'fat' 不应该有任何问
题,因为满语里有很多辅音结尾音节,如 bithe, abka.
重音永远位于倒数第二音节。

满语单词* 中文 满语单词 中文
Ujui 第一 bithe 书 oci 是
waka 不是,没有 ama 父亲 niyalma. 人
eme 母亲 ere 这个 mini 我的
Tere 那个 haha 男人 Manju 满族
we 谁 bi 我 den 高


1.Ere haha oci mini ama. 这个男的是我父亲。
2. Ere hehe oci mini eme. 这个女人是我母亲。
3.Mini eme oci manju niyalma。我母亲是满族人
4.Ere oci we i bithe?. 这是谁的书?
5.Ere oci mini eme i bithe. 这是我妈妈的书.
6. Ere kicen oci ujui kicen inu.──这课是第一课。
7. Bi Yasuka, Doron waka.──我是雅苏喀,不是多伦。
8. Holo serengge tumen ehe i den.──虚伪是万恶之极(努尔哈赤语)。


1. 满语结构
阿尔泰语系不同与汉语和英语,宾语放在谓语(动词)前边,说: 我 教程 写。

而不是: 我写教程。
主语 + 宾语 + be + 谓语. 如:I minde manju gisun be tacibumbi(“教”的动词
原形)。他教我满语
他 给我  满洲 语 把 教。
主 语 表 语 如: Nuhulu Yehele Hala I sefu. 纽古鲁是
叶赫勒氏的老师

I ere bithe be mini eme de buha ━他给我妈这本书 / He gave this book to
my mother

不同于汉语和英语,满语里没有‘是’. 可以加oci / serengge. 如: Bi oci tacisi.
我 是学生.

2. 主语/谓语/宾语
主语为动作的发始者或表述着.
谓语为主语的行为.
宾语为动作的承受对象
Bi bithe h_lambi 我(主) 读(宾) 书(谓语 ).
Si Manjui niyalma. 你(主) 是满族人(表语 ).
例句:
Bi tacibucen be arambi.──我写教程。
主语 + 宾语 + be + 谓语.

主语和宾语谓语.前面可以插入状语,即时间,地点,原因,条件等:
[状语] + 主语 + [状语] + 宾语 + be + [状语] + 谓语.
状语可以是一个副词,例如非常,很好,永远,等等。也可以是一个时间,地点,

原因,方式等名词,这种情况下要在名词后 + de。
谓语部分是动词,整个句子的任何时态等信息都是谓语动词的后缀传达出来的。
3. 字母大小写
- 满语同印欧语言一样,人名,地面,特殊,专有名词,及句子的第一个字母应大写。
全世界都是如此。如见到该大写,但小写的词,是编者笔误或对拉丁语言的无知。


3. 传统满文字母

同拉丁文比,传统满文字母是让大部分初学者退缩甚至放弃的主因。如果是为了老满文翻译,它是重点,否则不应该化太多时间。在本教材里,它是辅加内容。同时要求必须第一堂课,就要基本掌握,否则的话,其动力会在以后几天里迅速消失。第一堂课就要基本掌握, 可能吗? 完全可能.
- 传统满文字母的难度在字中,而我们回避它,O U V 在字首 几乎相同,只是多一点和少一点,掌握字头
字尾后,字中水到渠成。
- 传统满文字母图象感强,是学习的切入点,再加口绝。
- T 就像把刀,旁边加一点就是D;速写的四就是B,加耳刀就是P;R 就像叉子;K就像宝字盖,加一点或一
圈分别是 G H.下面是口绝。
- 挨饿哪/呢,赶人走, 盖子拉上 莫瞎叉拉*。
记住啦? Urgunjembi! 你们已经基本上掌握了老满文。对照下文, 看能对上多少,先不要管字中。
*: 口绝是从老美数学课上学的,灵。 挨饿哪 = a e n, 其字首和字尾分别是或很像 "干/人" 和"走"
(或走之旁)。L M 分别像宝字盖,一个上挑,一个下拉;R 就像叉子




练 习
分析下列语法成分
- Bi Yasuka 我是雅苏喀,
- Yam de bi tacibucen be arambi.──晚上我写教程。
- Binju gisun be tacimbi

- 哪几个传统满文字母分别像 宝字盖 和大刀和叉子?
- 传统满文字母结尾向左撇多还是向右撇多?


翻译
- 多伦(Doron ) 是我朋友.
- 佳雅 (Giya) 是满族人
- 张先生是汉族人


- *: -很多单词不是动词原型。词根同mbi的分辨在满语里简单明了,要逐渐自己把
动词变回原型。
- n 名词
- pron. 代 词
- ad副词
- a代表形容词
- v(缩写)代表动词
~ 代表所及单词
- x = 代表sh
- v = 代表uu, 如 akv = akuu = ak_




Juweci Inenggi 第 2天


sain 好a* jaci = ad. 非常 aici ai 什么
beye 身体, 您 nikan 汉族人, 中国人 ula. 江
gemu 都 bira, 河, ilha 花
golmin 长 fulgiyan 红 的
*: adjective , 形容词的缩写,下同


对 话 1
1 Si sain!       你好!beye sain = 您好!(对尊长者)
2 Sini beyei sain no?  你身体好么?
3 Jaci sain! 非常好!
4 Baili! 谢谢!
5 Simbe be sabuha de umesi urgunjembi. 见到你很高兴.

对 话 2
Gemu oci aici niyalma?都是什么人?
Tese oci Nikan niyalmasa. 他们是汉族人
Ere oci bira, tere oci ula.这是河,那是江。
Tere oci ilha, ere oci orho.那是花,这是草。
Ere oci ai? Ere oci ajige bira.这是什么,这是小河。
Ere oci ai? Ere oci golmin ula.这是什么,这是长江。
Tere oci ai? Tere oci fulgiyan ilha.那是什么,那是红花。


句子分析对 话 1:
第一句,Si 作主语,所以是主格。
第二句,Sini你的,是所有格。
第五句,simbe见到你的你,作见的宾语,所以是宾格。注意它是以 be 结尾,是
宾语的符号,
记住这一特点,代词就容易学懂。
常用的人称代词见表一

句子分析对 话2:
Ere oci bira, tere oci ula.这是河,那是江。
这 ere, 那 tere非人称代词。指事物。注意 Tere(tese)/Tere有时也用于第三人称
如: Tese oci Nikan niyalma. 他们是汉族人



1. 满语代 词 (一)

表一
- Personal Pronoun 主格Nominative 所有格Genitive 宾格代词作直接宾语 间接
宾语代词作间接宾语
单 数 Singular
1st Person bi mini mimbe minde
2nd Person si sini simbe sinde
3rd Person i ini imbe inde
复 数 Plural
1st Person (incl.) muse musei musebe musede
1st Person (excl.) be meni membe mende
2nd Person suwe suweni suwembe suwende
3rd Person Ce / Tese Ceni Cembe tesede


1) 代 词
- 主格/所有格/宾格
主格,即作主语
- Bi America niyalma. 我是美国人. Bi manju gisun be tacimbi - 我学满
语.
- I oci Manju niyalma . 他/她是满族人
所有格. 所有格即归谁所有
Mini gucu oci Manju niyalma 我的朋友是满族人. ini nakcu  他 的 舅

宾格, 即作宾语 Bi minbe takambi. 我认识他/她
宾格 Bi cembe emu biya onggolo takaha 一个月前我认识
他们
满语代词不分阴阳性,男女她/他都是 i.
以be结尾的代词作宾语 如上面: 我认识他/她
以de结尾的代词作间接宾语。掌握了这一特点就容易运用。 下面介词部分有更多介
绍。

- 代词+de/be的用法
de 有对谁,向谁,给谁/被谁的意思,用作间接宾语,类似英语的' ‘to/for/at’
在下一节’更多的解释。
be 作宾语的符号
先看看下面 的英语,再看满语。
My parents bought me a computer.我父母给我买了一台电脑。(me是间接宾语,computer是
直接宾语)
Bi deo de emu bithe be buhe. 我给了弟弟一本书。
Mini ama eme min de emu computer be udaha(udambi).
| | |
间接宾语 直接宾语 直接宾语符合
2. 满语动词
所有满语动词都是 由 词干(stem) 和词缀(suffix )'mbi'’ 两部’组成。例如:

tuwambi (look)看,tuwa + mbi
genembi (go) 去, gene + mbi

满语动词词形变化严守规则,有各别几个不规则动词要注意记,如,jimbi来 jembi吃
ombi可以.
三个特殊动词‘bi’- to have (有).’akv’-to not have (没有).’joo’-To forget
(算了)。

1) 现在时/将来时 Present/future tense
动词原形便是现在时。
Bi tuwambi. 我看。 发音: "必 土望比". 重音在‘望’, 连读
Tese genembi. 他们去。 发音: "得色 “格嫩比"。 ” 重音在‘嫩’。

疑问句 + o ?
Tese Beijing de genembio? 他们去北京吗?
Tese Beijing de generekv. 他们不去北京. 否定: 词干 + rekv
Bi niyengniyeri forgon be cihalambi 我喜 欢春 季.
Si gisurembi 你说。 发音: " 西 给苏认比"。 重音在‘认’。
Hajilan ni eyun beiging de bithe hvlambi. 哈季兰的姐姐在北京读书。
哈季兰 的姐姐 北京 在 书 读

2) 动词另一种形式: 词 干+ra/re/ro,如:
- Bi Beijing de genere. 我将去北京.
- I arara. 他将写

3. 介词也叫格助词
- 满语介词很多,但常用的只有三种de,be,i.
1)所有格
- 所有格可以和代词 名词连用
汉语:“的”这样的概念,在满语中用i,在-nI结尾的词后用ni。另外注意一点,满
语中,以n结尾的单词,虽然所有格的结尾用i,但在实际的念法中仍然念ni。这是
由于在实际语言的语流中,i的发音受到前面n的影响所致。

你的身体 Sini beye //和代词连用
在你家, sini boo de /和代词连用, 在家可以连写 boode
皇子们写做: han i jusI /与名词连用. 读作:han ni juse
爸爸的书 Amai bithe, /与名词连用.
满族的故乡 manjui da gaxan /与名词连用.
叶 赫 勒氏 的老师 Yehele Hala i sefI /与名词连用.

2) 宾语和 方位介词
- - be 个意思. - 代词我━. - 作介词━明前面的东西是宾语。
- be和 de,相当与英语的介词。中文叫格助词。
- de 表示状态,与副词/时间/地点等连用,副词+de.也与代词连用作间接宾格.
- 如: Beijing de/在北京/去北京。yamji de/晚上。
用be。Bi niyengniyeri forgon be cihalambi 我喜 欢北京的 春 季.
Bi deo de emu bithe be buhe. 我给了弟弟一本书。
de 和代词连用时表示间接宾语
表示“对,在,向”: Sefu minde kicen be giyangname bumbi. ── 老师给我讲
课(非物质)
表示空间上的位置: Bi New York de tembi. 我住纽约
表示在一定的时间: Ilan inenggi de jasigan be arame wajaha. 3天 时 间 写
好了信。
构成被动语态:Morin tere niyalma de kutuleme gaimbuha. 马 被别人牵走了。


表示“从,比”这样的概念:用ci和deri。America deri Nikan ci. 从美国到中国



练习
找出下面句子里主语/代词/谓语动词,区分直接宾语,间接宾语。
- Bi niohe be sabuhakv.
- I minde manju gisun be tacibumbi 他教我满语
- Dungg'o si’anxeng niohe be huthuhe amala, fulhvi dolo tebufi, geli bithe
be tebume,




Ilanci Inenggi 第 3天

对话
1. Sini boo aibide tembi? /你家住那里?
2. Bi liyoodung hoton dorgi de tembi. /我住在辽东城内
3. Si gemun hecen de ai baita bifi genembi? /你有什么事要到京城去?
4. Bi ere morin be bosome gamafi uncame genembi. /我赶这马带去卖。
5. Tuttu oci umesi sain. /若是那样最好。
单词
ajige 小 buhe 给(礼物) doro buhe beyei 自己
shanyan 白 gaifi, 收下 tariha 种
gvlmahvn 兔 hendume: 说 lafu sogi 白菜
jai 和 baniha!" 谢谢” tesede 它们
yacin sehe. 说 bedereme 回来
sakda 黑 gaihakv 不收 manggi 以后
niman 老 bairengge: 问 udu 多少
Boo de 山羊 majige 一些 inenggi 天
efime 家 bucina 给 duleme 以后
玩 shoforo 一些 use 种子



课 文 /Text (1)
Ajige shanyan gvlmahvn jai ajige yacin gvlmahvn(1)
Ajige shanyan gvlmahvn jai ajige yacin gvlmahvn sakda niman i booi efime
genehe. Sakda niman beyei tariha lafu sogi be tesede doro buhe. Ajige yacin
gvlmahvn lafu sogi be gaifi, hendume:"yeye”e baniha!" seh”. Ajige xanyan
gvlmahvn lafu sogi be gaihakv bairengge: "yeye“ minde majige sogi use bucina!
" seh”. sakda niman ajige xanyan gvlmahvn de emu shoforo sogi use be doro
buhe.

初学族人请 - 抓住满语结构特点

要加快阅读速度,早些入门,就要知道满语的结构特点。满语有两大特点。
1. 以谓语动词为中心。
2. 宾语在谓语前。主语开头,谓语结尾,中间是宾语/状语和其它修饰词。主语容
易找到,第一或第二个单词便是。接下来重点找介词 be, 因为 be 的后边多半是谓
语,be 的前边多半是宾语。而 de 和它前边的词多半是状语。看看下
边的例子。
- Ajige shanyan gvlmahvn jai ajige yacin gvlmahvn sakda niman i boode efime
genehe.
这是标准的主语开头,谓语结尾,中间是状语"家/boo de",而 sakda niman i 是

来修饰家,进一步讲谁的家.
- Sakda niman beyei tariha lafu sogi be tese de doro buhe.
老山羊把自己种的菜给了他们。doro有送礼的意思,先不必深究。
第二句比第一句难了一点。同第一句一样,是标准的主语开头,谓语结尾,但中间

多了一个代词作间接宾语"tese de/他们",注意因”不是直接宾语,所以不能用be结

尾的代词。宾语符号be明确标出谁是宾语-lafu sogi.
- beyei tariha 是有主语和谓语的定语从句,虚饰 lafu sogi - 菜,强调它自己
种的菜。
结构仍然是: 主-宾-谓, 非常简单明了。

语法
1. 一 般 过 去 时 /Simple Past tense
女真人或许是很多阿尔泰语系民族对时态的观念并不严格。它不是强制性的。因此
会在很多场合,如讲故事的时候,也会见到一般时等时态*.
发生过,曾经发生过。与现在较远, 同英文的时间概念应该完全相同
词干 + ha (-he, -ho) 去掉‘mbi’,再加上后 缀 ha he ho,极少数加ka ke
ko。
gene + he > genehe; tari + ha > tariha; bu + he > buhe


- ……i boo de efime genehe去某人家里玩. 去某处,做某事,类似英语动词不
定式作状语。 Genehe, genembi 的 过 去 时
- sakda niman beyei tariha lafu sogi be tesede doro buhe. 老山羊把自己种
的菜给了他们
beyei tariha自己种 tarimbi的 过 去 时
doro buhe送给 bumbi 的 过 去 时
….. lafu sogi be gaifi. gaiimbi收 /取的 过 去 时
“yeye, minde majige sogi use bucina.” Sehe. Bumbi 的祈史句. Sehe sembi
的 过 去 时
sunja inenggi i ongIolo , tere uthai jihe . 五天前 ,他就来了 。
Mini ama Harbin de ere manju gisun tacire bithe be udaha。我爸在哈尔宾买
了这本学满语的书。
| |
将来时 过去时
Ajige xanyan gvlmahvn boo de bedereme jihe manggi, 小白兔子回来家后

Si Tom hala be sabuhao? 您见到过TOM吗?
Aha genehe . 奴才去过。
Aha genehekv 奴才没有去过.
Arahakv 不曾写过。/ Didn’t writ‘
Aha genehe no? 奴才曾去过吗 ?
Hefelinggusa gisurehe 同胞们曾说过。
Cabcal de genehe bihe niyalma ──去过察布查尔的人 / 过去完成时
-Sikse bi tacihiyak_ de simbe sabuha. ── 昨天我在学校 看见你了。
-Ulden tere buleku bithe be minde buhe. ── 乌尔顿把那本字典给我了。

2. 满 语代词 (二)
- 代词作间接宾语
英文参考My parents bought me a computer.我父母给我买了一台电脑。(me是间接
宾语,computer是直接宾语)
以de结尾的代词作间接宾语
如他给我讲课
他给我书
这里’他’都是间接宾语。直接宾语为’课’和’书’.
进行物质传递
还要注意,如果宾语是 物质,则在间接宾语前 ,非物质则在后
Bi etuku be inde bumbi. ── 我把衣服(物质)给他(间接
宾语)。
u u
- 直接宾语 代词作间接宾语
Sefu minde kicen be giyangname bumbi. ── 老师给
我讲课(非物质)。
u u
词作间接宾语 直接宾语

I minde manju gisun be tacibumbi 他教我满语(非物质).

Bi bithe be sinde bumbi 我给你书(物质).
Mini eme emu komputer be minde buhe(过去时)
直接宾语 代 词 作 间 接 宾语

Ere emu juru sabu oci tere ningnge no? 这一双鞋是他的么?
ere emu bithe tere ningnge no? 这本书是他的么? Ine min ningnge. 是我的。

Mafa gurun membe ujime 祖国养育了我们,
u
是 宾 格 /用 be mem + be
前两个句子都用了 de 和 be.
用 de 组成地点副词表示在哈尔宾 和在家,注意他们不是宾语。而be 前面的书是
宾语。
回家是由双动词 bederembi jimbi组成, 注意词形变化。双动词的用法在下一课讲


3.
满语的元音和谐
上面讲过满语词尾变化灵活多样。但词 要与词干的元音和谐。其规律如下
元音分为三组:
阳性元音:a,o,v 如果词干出 阳性元音,则用 ha
阴性元音:e, 如果词干出 阴性元音 则用 he
中性元音:i,u。词干以I、u结尾,词缀多为he,如bi-he,ku-he。
大部分动词使用后缀 -ha/-he━-ho。极少数使用 -ka/ke/━o.
即词干元音决定词缀元音,词干以a、e、o结尾,则词缀也以相同元音结尾,例如sula-ha,
mute-le;词干以i、u结尾,词缀多为e,如bi-he,ku-he等。
Single Syllable Stems Double Syllable
Stems
Stem Suffix Stem Suffix
a a a-a, a-v, a-u, o-i, v-i, a-i, u-i, i-i I
I I o-o, a-o o
e e e-e, o-e, e-u, e-i, i-u, u-I e
i,u 通 常 'e'
‘练’习

练习
1. 分析句子翻 译 :
- -Ajige shanyan gvlmahvn lafu sogi be gaihakv bairengge(“疑问的”作形
容词):
"yeye, “inde majige sogi use bucina!" sehe.” -Sakda niman ajige xanyan
gvlmahvn de emu xoforo sogi use be doro buhe.
--"Ajige “anyan gvlmahvn, sini ere sogi be aibideri gaihangge?"
2. 翻译”七年前我去过北京。
七年前你去过北京吗?
七年前你没去过北京
3. 根据元下列动词变成一般过去时. 如 yombi = vi. 走 T yoho
- 听 donjimbi吃 jembi喝 omimbi咬 saimbi嚼 niyanggvmbi舔 ilgambi咽 nunggembi吹
fulgiyembi 词干o-i, 词缀跟 Ia 说 hendumbi读 hvlambi握 seferembi搓 siberembi拧
murimbi推 anambi捏 fatambi抱 tebeliyembi



Duinci Inenggi 第 4天


课 文

getere Orho be getere bume除草 sabuha. 看见 umiyaha 虫子
wambi = vt. 杀 meiherefi 背 wajiha 结束,中止
hefeli 肚子 jugvn de 路 weileme 工作,活儿
urenehe 饿 fonjime 问 bici 工作
erinde uthai 一….就 .. aibideri 哪里 marimbi utuli回来,
meiherembi = vt. 背,负载 jabume 来 erinde 时候
komso 一点 h_dun a. 快的,迅速的 tatambi = vt. 拉
baru = post. 向,朝着

Ajige xanyan gvlmahvn jai ajige yacin gvlmahvn(2)
Orho be getere bume, umiyaha be wame bumbi. Lafu sogi tataha adali hvdun
hvwaxame amba oho.
Ajige yacin gvlmahvn sakda niman i doro buhe lafu sogi boode marime gaiha.
Tere inenggidari weileme ararkv, hefeli urenehe erinde uthai sakda niman
i buhe lafu sogi be jembi.
Lafu sogi emu inenggi deri emu inenggi komso oho, utala inenggi duleke manggi
lafu sogi be jeme wajiha.
Ajige yacin gvlmahvn ningge jetere jaka akv ofi, geli sakda niman i boode
sogi baime genehe.
Jugvn de ajige xanyan gvlmahvn emu damjan lafu sogi be meiherefi, sakda
niman i booi baru genere be sabuha. ajige yacin gvlmahvn ambula gvwacihiyalafi
fonjime hendume:….


初学族人请 - 抓住满语结构特点
Ajige yacin gvlmahvn sakda niman i doro buhe lafu sogi boode marime gaiha.

某某拿着某某人给的菜回家。
这里还是标准的主语开头,谓语结尾,中间是宾语"lafu sogi",
定语从句
sakda niman i doro buhe (老山羊给的礼物)是有主语和谓语的定语从句, 虚饰lafu
sogi.
如果定语从句去掉,即是拿着菜回家, 但"家/boo+de"不是宾语,de是状语符号, 不
是宾语符号.
Tere inenggidari weileme ararkv, 整天不干活
hefeli urenehe erinde uthai sakda niman I doro buhe Iafu sogi be jembi.

肚子一饿就吃某某给的菜。
erinde uthai 一 …..就 …...
这句话没有明确标出主语,但大家都知道主语是谁。
宾语-谓语(结尾词)。同样短句sakda niman i buhe修饰宾语lafu sogi。

Orho be getere bume, 双动词 除草
umiyaha be wame bumbi.双动词 杀虫子
Lafu sogi tataha adali hvdun hvwaxame amba oho.采像拔起来一样长的快
tataha adali像。。一样
boode marime 回家, 类似英语动词不定式作补语。
Tere inenggidari weileme ararkv, 天天不干活
hefeli urenehe erinde uthai 肚子一饿,就。。。
sakda niman i buhe Iafu sogi be jembi. 就吃XXX给的菜
Lafu sogi emu inenggi deri emu inenggi komso oho,
一天比一天少
utala inenggi duleke manggi几天后
lafu sogi be jeme wajiha. 。。。吃完了
Ajige yacin gvlmahvn ningge jetere jaka akv ofi,
ningge 自己,小黑兔自己。ofi因为,jetere jaka akv 没东西吃
geli sakda niman i boode sogi baime genehe. “sogi baime” 动词不定式作
补语。去某处,做某事.
geli 然后就。。,去。。。要菜。
jugvn de在路上
ajige yacin gvlmahvn ambula gvwacihiyalafi, fonjime hendume
就好奇到问,注意好奇不是形容词或副词,是动词,与fonjime一起构成双动词

语法
1. 宾语从句
宾语从句在满语里出现的机率极高。有三大特点
1) 它是宾语
2) 同一般宾语一样放在动词前
3) 既然是从句就一定要有主语和谓语,宾语和状语更不在话下。所以句子会拉的很

长,增加阅读困难。遇到这种长句子,解决之道是找宾语符号"be"
看看这个句子

ajige xanyan gvlmahvn emu damjan lafu sogi be meiherefi, sakda niman i booi
baru genere be sabuha.
看见小白兔背一把菜向老山羊家的方向走去。
主+宾+谓。主语没有出现,但我们知道是小黑兔。谓语在最后,但be的前边不是宾

语,而是动词,就意识到句子较为复杂,多半是从句出现,所以要继续往前看。
我们看到"sakda niman i booi baru" 短语作genere 的状语,原来是宾语从句,它

的主语是小白兔。meiherefi 的用法接下来讲。

2.满语双动词也 称 副动词
是满语里最常出现的用法现象。类似英语动词不定式作补语或状语
1) 复合 动ordinative -me
- 两个连续动作。第一个动词为词干 + me,第二个动词有时态变化。
-Ajige xanyan gvlmahvn jai ajige yacin gvlmahvn sakda niman i boode efime(第
一个动词) genehe.(第二个动词有时态变化)。
小白兔和小黑兔去老山羊家玩
- Ai baa be arame genembi?
- lafu gi boode juweme gaiha
- jeme jiha
- booi baru genere be sabuha.

2) 从属句ordinative -fi
- 强调两━动词的先后,从属关系。第一个动词先发生,词干+fi,第二个动词有时
态变化。
- Bi gefi tuwaki (I will go and (then) have a look) 去, 然后再看。
- Ajige yacin gvlmahvn lafu sogi be gaifi, hendume:"yeyede”baniha!" sehe.”

- emu damjan lafu sogi be meiherefi, sakda niman i booi baru genere /背一
把菜向老山羊家的方向走去。
3.不 规 则 动 词 irregular verbs (table)
This table is a list of all the irregular Manchu verbs and their irregular
forms. Note a blank space indicates that
this form of the verb is regular. Note verbs where the suffix ‘-fi’ becomes
‘-pi’ or ‘-mpi’ are not included.
....动词原型 ... 中文... 过去时.... 将来时.....
祈使句.....
IIIonary form Meaning Past tense Future Tense Imperative
Gerembi Dawn gereke gerendere
guwembi To avoid guwengke guwendere
colgorombi To be complete colgoroko
Ombi To become, can ojoro oso
Gvmbi To bite furiously gvndere
gvwaliyambi To change gvwaliyaka
Jimbi To come jidere jio
wasimbi To desced, be defeated wasika (wasiha) wasinu
Jembi To eat jeke (jengke) jetere (jendere) jefu
Tucimbi exit, set out, to come out tucike (tucihe) tucinu
Sumbi To explain, to get rid of suhe (sungke)
Jailambi To flee, hide jailara (jailandara)
Ukambi To flee, hide ukaha (ukaka)
bahambi To get baha
shahvrambi To get a cold shahvraka
Yombi To go yoro (yondoro)
Bimbi To have / at bisire bisu
shumbi To know copletely shungke
Baimbi To look for baisu
Wembi To melt into wengke were (wendere)
juwambi To open, open jawangka (juwaka)
hafumbi To pass through hafuka hafundara
Jombi To raise jongko jondoro
wesimbi To raise wesike wesina
Teyembi To rest teyere (teyendere)
Eldembi To shine on eldeke
shambi To stare shaha (xangka)
Gajimbi To take back gaju
Gombi To take back gondoro
Gaimbi To take, to want gaisu
Fumbi To wipe fungke

练 习
找出下面句子的 主 - 谓 - 宾 . 三家子━孟奶奶说
Bi oci manju niyalma, 我是满
洲人
Emu majige okson yabumbi, 走一小步
Manju niyalma amba okson yabumbi 满洲人走一大步
Musede man(ju) niyalma sain hojoi(saikani) manju gisun taci.
对于咱们满人要好好的学满语
Tacim labdu taci, 多多的学
Musei man(ju)niyalma gemu emu booi niyalma! 咱们满洲人都是一家人。
- HEDER / 何德尔看见DALARA / 达拉喇 在看(hvlambi)书.


Sunjaci Inenggi 第 五 天

单词 / Vocab

ai 什么 , 那里 gucu n. 朋友 bime 可是, 然而
Coohiyan 朝鲜 tutafi tutambi = vi. 落后 Ainu 为什么
ci 从 Elhe 平安, 健康 ubade 这里
absi ad. 怎样 aliyakiyame aliyambi = vi. 等,等待 Isinjiha 来
baru 向 goidaha. goidame = ad. 长久 Manashvn 月底
atanggi 何时 hamika 全部的,所 的 adarame 如何(知道)
juraka 出发 yabure yabumbi = vi. 走,行走 Abka 上天
Ice 新 Amcame 赶上 gosifi 怜悯身体安
biyai 月 Sikse 昨天 hontoho 半,二分之一
Bodoci bodomin = n. 计划

Dialogue
Amba age si aibici jihe?
Bi Coohiyan wang ging ci jihe.
Te absi genembi ?
Bi gemun hecen i baru genembi.
Si atanggi Wang-ging ci juraka?
Bi ere biyai ice de juraka.
Si ere biyai ice de jurafi, te hontoho biya hamika bime ainu teni ubade
isinjiha?
Emu gucu tutafi jime ofi, bi elhe seme/imbe aliyakiyame yabure jakade tuttu
jutuoidaha.
Tere gucu te amcame isinjimbio akvn?
Ere uthai tere gucu inu, sikse teni jihe.
Si bodoci ere biyai manashvn gemun hecen de isinambio isinarakvn?
Bi adarame bahafi sambi? abka gosifi beye elhe oci isinambi dere.


初学族人请 - 抓住满语结构特点
满语里副词和连词非常丰富,这段对话里用了很多连接词和副词,尤其是表示时间
和地点的副词用
较多,要背下来,而其它句子里常用的宾语,出现的不多。
- Bi ere biyai ice de juraka. 这里还是标准的主语开头,谓语结尾,中间不是
宾语, 而是由de组成的状词短语,
- 修饰动词出发/juraka。注意满语动词里很少用过去时词尾ka。
- Si ere biyai ice de jurafi, 主- 状-谓。
- Te hooho biya hamika bime ainu teni ubade isinjiha? 状-谓,isinjiha是谓
语动词,其它都是表时间或地点的状语,两动词是从属关系。。。(这么早)出发/
jurafi,,为何才到/ isinjiha这里?

- amba age si aibici jihe? 大阿哥从哪里来?
Bi Coohiyan 朝鲜 Wang-ging ci jihe.
。。。ci jihe. 从某处来, jihe 是 jimbi的过去时
te absi genembi ? 现在去哪里?
bi gemun hecen i baru genembi. 去京城
Si Atanggi Wang ging ci juraka? 什么时候从京城出来?
Bi ere Biyai ice de juraka. 月初初来。
Si ere biyai ice de jurafi,
te hontoho biya hamika 现在都快月中了bime ainu teni ubade isinjiha? 为什
么才走到这儿? bime是连词, teni 是才的意思
emu gucu tutafi jime ofi, 因为一个朋友来晚(落在后边),注意ofi因为放在后边

bi elhe seme/imbe aliyakiyame 我在慢慢等他yabure jakade tuttu jutuoidaha.

所以才晚
tere gucu te amcame isinjimbio akvn? 那朋友跟上了吗? akvn为否定疑问加重口

ere uthai tere gucu inu, sikse teni jihe.
si bodoci ere biyai manashvn gemun hecen de isinambio isinarakvn?
si bodoci 你看看/你估计一下,月底能不能到达京城?用了两个重复动词疑问加重
口气。
bi adarame 怎么bahafi得到 sambi?知道 abka gosifi老天开恩 beye elhe身体也
好 oci isinambi dere.

1.
满语动词的三种表述式Forms (式) of the Manchu verb
1) 阐述式 Affirmative
Bi Coohiyan Wang ging ci jihe.
bi gemun hecen i baru genembi.
E.g. Bi te Manju gisun be tacime ilihabi - 我在学满语━
boode mini ama bi - My fa━her is at home 我爸在家。
2) 否定式 Negative
动词否定式
Present negative ━rakv ararakv /Don’t writ‘不要写/现在式.
Ajige xanyan gvlmahvn lafu sogi be gaihakv
- tere inenggidari weileme ararkv
- ajige yacin gvlmahvn ningge jetere jaka akv
Past negative -hakv (-hekv, -hokv) arahakv /Didn’t writ‘没有写/过去式。

bi harbin de genehekv - I did━not go to Harbin 我没有去哈尔宾。
bi manju gisun be gisurerakv - I don━t spea’ Manchu /我不说满语。
bi niohe be sabuhakv 我没有见到一只狼
3) 疑问句 Interrogative
学满语疑问句远比学英语疑问句轻松,甚至比中文还方便,如果想偷懒,只在后边

一个问号"?",语调要升上去。满族人感情色彩丰富,所以感叹词也丰
富,如"akv/akvn/ni/kai/no" 等。
i) 满语”词疑问句
amba age si aibici jihe?
te absi genembi ?
si atanggi wang ging ci juraka?
tere gucu te amcame isinjimbio akvn?
谓语动词 + -o/-n / nio── 吗?
si emu Niohe be sabuhao?
ii) 非人称代词 /疑问代词/疑问副词的特点


满 语代 词(三)
非人称代词
Case This These That Those
Nominative ere ese tere tese
Genitive erei (ereni) esei terei tesei
Dative/locative erede (ede) esede terede (tede) tesede
Accusative erebe esebe terebe tesebe
Ablative ereci eseci tereci teseci

疑问代词
Manchu English Manchu English
we Who aibide, yabade At/to what place
ai What adarame How
ya What, who aici What type
ainu Why udu How many
aibi, yaba What place/where aba Where
疑问代词的特点
满语里的疑问代词和疑问副词很多据《新满汉大词典》统计,有上百个,然而其中
有相当一部分都和ai和ya这两个词
关,了解了这一点,记忆起来就比较容易了,而且还能就这些词的形式,从中摸索
出一些规律来,实际上这些词中常
用的并不多举几个例子:
Ai 什么 what;we 谁 who;atanggi 何时 when;aibide 何地 where;ainu 为什
么 why;ya 哪个 which (one);yabade 哪里 where;ya gese什么样的 what kind
of;udu 几个 how many。
另外值得注意的是,满语的某些方言里,weci有代替we表示“谁”的时候。
如:
Sini sabuhangge weci ni?你看见的人是谁?
2.
动词态 Voice in Manchu verbs
如果动词词干里有(-na-, -ne-, -no-),表示有去的成分。
如果动词词干里有Dir (fr) (-ji-, -(n)ji-) ,表示有来的成分。
A.方向去 Dir (to) (-na-, -ne-, -no-) 词干+ (-na-, -ne-, -no-) 有去的
意思。
如: bithe hvlanambi - To go━and read 去读书。
abka gosifi beye elhe oci isinambi dere.
B. 方向来 Dir (fr) (-ji-, -(n)ji-)有来的意思。词干 + (-ji-, -(n)ji-)
如: bithe hvlajimbi - To co━e and read 。来读书。
如: Si ya erinde isinjimbi? 你什么时候来的?
tere gucu te amcame isinjimbio akvn?

练习
把下例陈述句子变成疑问句,再变成否定句。
Bi Coohiyan wang ging ci jihe.
Bi gemun hecen i baru genembi.
Bi ere biyai ice de juraka.

Ninggunci Inenggi 第 六 天


ulhi vt. 知道,懂得 bahanambi 得 到 ,学到 Jushen 珠慎族 =女真族
sholo 空,空闲,假 julesi = ad. 向前 Serengge 是
mujakv ad. 很,实在 tacikv 学校 yaya we , 任何人,无论是谁
Daci 原来, 从前 jergi 类 ,分类 weile1 = n. 罪
dahame 跟,随从 inenggidari 每天 h_ncihin = n. 血统,家族
majige 一些 ajigan 小 dalji 干涉、关系
h_lambi = v. 读,念 sere = a. 名为,名叫 yaya = pron. 一切,所有
对 话
Si Coohiyan i niyalma kai, geli ai sholo de Nikan i gisun be mujakv sain
i taciha?
Bi daci Nikan i niyalma de bithe taciha be dahame, Nikan i gisun be majige
bahanambi.
Si wede bithe taciha?
Bi Nikan i tacikv de bithe taciha.
Si ai jergi bithe be taciha?
Bi leolen gisuren Mengdzi ajigan tacin i bithe be taciha.
Si inenggidari aibe kicembi?


课文 Text
Tere inenggi, Han hendume: musei gurun i gebu daci Manju, Hada, Ula, Yehe,
Hoifa kai. tere be ulhirakv niyalma Juxen sembi. Juxen serengge Sibei Coo
Mergen i hvnciIin kai. tere muse de ai dalji. ereci julesi yaya niyalma
muse gurun i da MaIju sere gebu be hvla. Juxen seme hvlaha de weile.

初学族人请 - 抓住满语结构特点

tere be ulhirakv niyalma Jushen sembi. 不知道的人叫女真. 主-宾-谓。tere
be ulhirakv 是动词短语修饰人/niyalma
tere是指上面提到的manju, hada, ula, yehe, hoifa kai这些民族,作 ulhimbi的
宾语。
Juxen serengge Sibei Coo Mergen i hvnciIin kai.主-表 . 女真与西伯,绰,莫
尔根有血源关系。
tere muse de ai dalji. 这就是我们间的关系
ereci julesi yaya niyalma muse(i) gurun i da Manju sere gebu be hvla.
状-主-宾-谓
Juxen seme hvlaha de weile 特殊语法现象。类似英语不定式作主语,或动词短
语作主语。可翻译为: Juxen seme hvlaha de oci weile。叫女真就是罪过。主 -
表.
- Juxen seme hvlaha/叫女真 , seme hvlaha, 双动词, 说/叫/称.

Bi daci Nikan i niyalma de bithe taciha be dahame, nikan i gisun be majige
bahanambi. 我跟中国人学,所以会点中文。
一眼就见到了主语 bi, 接下来是由de组成的状语 - 跟或向"中国人",然后是介词
be 和它后边的谓语动词"跟",和它前语"学"。
我们可把 bithe taciha 看成动词短语或不定式短语作宾语-动词过去时作宾语。再
看下面句子:
bi Leolen gisuren Mengdzi ajigan tacin i bithe be taciha.
主语 谓语,一个头,一个尾,宾语符号be前边是一串宾语 -"论语/孟子━“学课程
"。谓语是学tacimbi的过去时,非常简单明了。
语法
动词修饰名词 (形动词)
动词修饰名词在满语里非常普遍,在英语里也一样常出现。
形动词有五种,这里只讲用动词过去时或否定时修饰名词,是所学重点之一。
用动词修饰名词事物。既然是动词,当然就具有动词的功能 - 即有时态变化,有
宾语, 有副词更不用说了。
Tere be ulhirakv niyalma juxen sembi. 不知道的人叫女真
New york de genehe niyalma.去过纽约的人。
同英语一样,The guy that has been New york.只是位置在前。



练 习
翻译 并句子分析下面对话

-ere haha oci mini ama.
-tere hehe oci mini eme.
-mini eme oci manju niyalma.
-ere oci we i bithe?.
-ere oci mini eme i bithe.
-sikse mini ama Harbin de genehe. Harbin de manjusa labdu.
-mini ama Harbin de ere manju gisun tacire bithe be udaha.
-i ere bIthe be mini eme de buha.
-te mini eme inenggidari manju gisun be tacimbi.
-mini eme hendume: "nikan “isun ci manju gisun ja".

Nadanci Inenggi 第七天



Gaha 乌鸦 muke 水 bade 到处
omimbi 喝水 kangkame 口干(口渴) Suce 瓶子
komso 太少 dorgi 里面 icihiyaci 办法
hamiraku 受不了 angga 口 mutehekv 不行

Gaha muke omiha 1

Emu gaha kangkame hamiraku ofi, isinahala bade omire muke be baimbi. Gaha
muke baime yabuhai, emu sucei dolo muke bisire be sabuha.
Tuttu bicibe suce i angga ajige bime dorgi i muke komso ofi, gaha udu omiki
seme shuwe omime mutehekv. Adarame icihiyaci teni omime mutembini?


语法

数词

数词是表示数目的词。

数词的分类
根据数词的意义,可以把满语的数词分为三类,即基数词、序数词、分配数词。


基数词

表示数目多少的数词叫基数词。基数词有分为简单基数词和复合基数词。

简单基数词和复合基数词
由一个数词构成的数词叫简单基数词。由两个或两个以上基数词构成的数词叫
复合基数词。例如:

满语 汉语 满语 汉语 满语 汉语
Emu 一 Towohon 十五 Minggan 千
Juwe 二 Orin 二十 Tumen 万
Ilan 三 Gvsin 三十 Bunai(bujun) 十万(古时的亿)
Duin 四 Dehi 四十 Orin sunja 二十五
Sunja 五 Susai 五十 Emu tanggv ilan 一百零三
Ninggun 六 Ninju 六十 Ninggun minggan 六千
Nadan 七 Nadanju 七十 Juwan tumen 十万
Jakvn 八 Jakvnju 八十
Uyun 九 Uyunju 九十
Juwan 十 Tanggv 百

表示“一”的数词有三个:emu 表示“一”,emke、emken表示“一个”。

Gvsin ilan niyalma be boode bimbi .家里有三十三个人。

Uyunju uyun 九十九

序数词
表示人或事物的顺序,表示“第几…”

在基数词的词根上接缀附加成分“ci”构成的。附加成分“ci”相当于汉语的
“第”。复合基数词变序数词,在最后一个基数词的词根缀加“ci”.

另外,当基数词的词尾为“n”时,需要去掉“n”再缀加“ci”。

例如:emu──emuci 第一 nadan──nadaci 第七

Orin emu──orin emuci 第二十一

但是emuci、juwaci的使用频率不高,在实际应用中,表示第一的意义时常用
“uju/第一、头一个 ”及其格形式“ujui、ujuda”;表示“第二”的意义时常用
“jai、jaici/第二,jacin/次”及其格形式“jaida”。

分配数词
表示“每几”“各几”。

在基数词词根根据元音和谐规律缀加“ta”或“te”,以“n”结尾的基数词要
去掉“n”再缀加“ta/te”。

Ilan──ilata 每三、各三 orin emu──orin emute 每二十一、各二十一


倍数、分数
倍数是在基数词后面加“ubu/倍”,表示“几倍”。

Uyunju ubu 九十倍

分数是基数词为分母和分子,后面均加“fuwen/ubu”

Juwan fuwen ilan fuwen 十分之三


现在进行时


表示行为正在发生且尚未结束。

在动词词根+me ilihabi
表示“正在……”

Mama okto be jeme ilihabi 奶奶正在吃药。

词根+ mahabi
Deo dere be obomahabi . 弟弟正在洗脸。

词根+me bi/bisire
后接“bi”时,用于结句,bi放在句尾。

后接“bisire”时,与其前面的动词一起在句中做定语,或与后置词“de”一起构
成后置词结构表示时间。

“弟弟正在洗脸”也可以分别这样说:Deo dere be obome bi./Deo dere be obome
bisire .

动词一般过去时后面接“bi”
Mini gucu kemuni Beijing de tenhe bi .我的朋友仍在北京住着。

词根+fi bi
Bi tere be sabuha erinde ,tere kemuni yilidafi bi .我看见她的时候,她正在
生气。

根据元音和谐规律,动词词根+hai/hei/hoi bi
Non bithe be hvlahai bi .妹妹一直在读书。


初学族人请 - 抓住满语结构特点
isinahala bade 到处
dehurembi 到处寻找
- Emu gaha kangkame hamiraku ofi, 双动词,同汉语不同,ofi 因为放在句子后

面。
- isinahala bade omire muke be baimbi.
muke be baimbi.找水。 宾动关系
omire 动词(将来时,原形为omimbi)作宾语,相当于英语的动词不定式作宾语。
- Gaha muke baime yabuhai, 乌鸦一路找水
yabuhai 一路,应该是名词,但在满语里,用动词(走路,过去时),以后还会看到

应该是形容词,确用动词。
- 。。动词词根+ki+seme 。。。。 mutehekv. 非常想。。 但不能。。。。

宾语从句
- emu sucei dolo muke bisire be sabuha. 看见一个瓶子里有水
sucei dolo muke bisire 是宾语从句作 sabuha 看的宾语。因为它有主语(sucei

dolo),和谓语(bisire 有的将来时,muke作它的宾语),所以它是句子,不是短语。


练 习
- 我虽然想学满语,却记/ejembi 记不住。
- 她虽然很困xaburambi ,却睡amgambi 不着。
- 我想学英语/Inggiri,但学不会tacimbi bahambi .
- 我会读英语,但说不好gisurembi bahambi.

关注者